CÁC BƯỚC HỌC TIẾNG ANH CHO NGƯỜI MỚI BẮT ĐẦU

 

CÁC BƯỚC KHI BẮT ĐẦU HỌC TIẾNG ANH

 

Nếu bạn muốn nghiêm túc chinh phục tiếng Anh nhưng chưa biết từng bước bắt đầu như thế nào thì có thể tham khảo bài viết này.

 

Não bộ của mỗi người sẽ có cách tiếp thu thông tin khác nhau, nếu hiểu cách ghi nhớ thông tin phù hợp với não bộ của bản thân thì sẽ giúp việc học nói chung và việc Tiếng Anh nói riêng hiệu quả và đỡ vất vả hơn. Mình đã viết một ebook về hành trình học tiếng Anh, vì không muốn đưa ra một khuôn mẫu để các bạn ép bản thân làm theo nên nó chỉ gợi mở ý tưởng. Nhưng có vẻ nhiều bạn vẫn cần biết cần làm gì cụ thể nên mình sẽ chia sẻ từng bước chinh phục Tiếng Anh trong bài viết này.

 

Bài viết xuất phát từ những tìm hiểu về việc học ngoại ngữ và áp dụng vào trải nghiệm cá nhân, nó có thể phù hợp với bạn hoặc không, hãy chọn lọc và tìm ra phương pháp phù hợp với chính mình. Bạn có thể tham khảo thêm ebook tại link: https://bit.ly/ebookhuongdanhocTA

 

Đây là những giai đoạn mình áp dụng khi học ngoại ngữ:

 

Giai đoạn 1: Làm quen với âm thanh và học ngữ pháp

 

Điều đầu tiên khi bắt đầu học một ngoại ngữ là làm quen với âm thanh của ngôn ngữ đó. Giống như một đứa trẻ, chúng phải dành 1-2 năm chỉ để nghe ngôn ngữ mẹ đẻ rồi sau đó mới dần hiểu. Do đã nghe quen tiếng mẹ đẻ nên những ngôn ngữ khác chưa từng nghe, chúng ta sẽ xem là âm thanh vô nghĩa (tiếng ồn, tạp âm). Vì thế, khi nghe một người bản xứ nói, ta có thể không nghe rõ từng âm mà chỉ nghe xì là xì lồ gì đó, nhưng khi giáo viên người Việt lặp lại thì ta có thể nghe và lặp lại được. Vì giáo viên người Việt có thể đã phát âm chậm, rõ và hơi giống âm Tiếng Việt, còn người bản ngữ nói những âm không có trong tiếng Việt và nói nhanh.

 

Do đó, giai đoạn đầu, ta nên bật nghe Tiếng Anh nhiều nhất có thể, không cần hiểu, chỉ cần tai nghe quen âm và giai điệu của Tiếng Anh. Quá trình này giúp não ta nhận diện đó không phải là tiếng ồn nữa mà não sẽ phải phân tách âm thanh và dịch nghĩa chúng.

 

Ta cũng có thể dùng những giáo trình luyện âm để hỗ trợ cho việc nhận diện âm thanh: Tiếng Anh có những âm nào, cách đặt khẩu hình miệng để tạo ra âm thanh đó. Link tham khảo: http://bit.ly/luyenam

 

Ta nên nghe những bản âm thanh có ghi lời (transcript) để dùng luyện nghe hiểu sau này. Cứ bật nghe cho đến khi tai bạn phân biệt được từng âm trong một câu nói. Mình nhắc lại là ta không cần hiểu, chỉ cần ghi nhớ chuỗi âm thanh. Nếu có cụm âm thanh nào ta nghe được rõ thì cứ ghi nhớ, sau này khi tra nghĩa ta sẽ hiểu nó là gì và ghi nhớ luôn.

 

Ta không cần nghe nhiều bản âm thanh khác nhau, chỉ cần vài bản thích nghe và nghe đi nghe lại nhiều lần là được. Vì nếu nghe nhiều lần một bản âm thanh thì não ta sẽ quen dần và ghi nhớ tốt hơn. Bí quyết ở đây là sự lặp đi lặp lại.

 

Nguồn nghe đề xuất: Listening Time Podcast

Link Podcast: https://open.spotify.com/show/3GRJb6bwpKEbOOG7QFjRqS?si=5Zx4VcxgRk6qkWog3_CWBw

Link youtube: https://www.youtube.com/c/Polyglossa

Xem video giới thiệu về podcast và cách nghe theo cụm từ: https://youtu.be/xlZTJjbdF14

 

Để đỡ nhàm chán vì nghe mà không hiểu gì, ta có thể xem phim có hoặc không có phụ đề. Nhưng cần ghi nhớ: tập trung nghe âm thanh, không nên bị cuốn theo phim mà chăm chăm đọc phụ đề.

 

Ta cũng có thể nghe Tiếng Anh trước khi ngủ: https://bit.ly/nghetienganhchudong. Tận dụng tối đa thời gian có thể.

 

Một lưu ý là giai đoạn này đừng vội nhìn chữ để đọc, vì nếu bạn chưa biết cách phát âm của từ mà đã nhìn chữ thì sẽ đọc theo kiểu tiếng Việt mà hình thành âm thanh sai trong đầu. Điều này sẽ khiến bạn nhìn chữ thì hiểu nhưng không nghe được khi người khác phát âm đúng từ đó vì trong đầu bạn ghi nhớ bản âm thanh sai.

 

Đồng thời, trong giai đoạn này, ta sẽ học ngữ pháp để biết được cấu trúc của một câu trong tiếng Anh. Khi học ngữ pháp, bạn cũng có thể nghe và học thuộc những câu nói thông dụng chứa ngữ pháp đó và tập phân tích ngữ pháp trong một câu thay vì học thuộc những nguyên tắc và làm bài tập dạng thi cử, máy móc. Mình có làm một series học ngữ pháp theo cách này, bạn có thể tham khảo tại: http://bit.ly/nghenguphap

 

Ghi chú: giai đoạn 1: nghe để nhận diện âm và tìm hiểu về ngữ pháp.

 

Giai đoạn 2: Đồng bộ âm thanh và chữ viết

 

Sau khi đã nhận diện và quen dần với âm thanh của tiếng Anh, ta có thể mở bản ghi lời (transcript) để biết âm thanh đó được viết như thế nào, nghĩa là vừa nghe vừa nhìn transcript. Giai đoạn này ta mới học cách viết âm thanh thành từ và tra từ điển để dịch nghĩa chúng.

 

Ta cũng đã nắm được ngữ pháp của Tiếng Anh ở giai đoạn trước nên việc dịch hiểu sẽ dễ dàng.

 

Sau khi dịch hiểu toàn bộ transcript, ta sẽ học từ vựng theo cụm từ. Vì sao phải học từ vựng theo cụm từ? Vì một từ có thể có nhiều nghĩa, khi đứng với từ này (ngữ cảnh này) thì nó mang nghĩa này, khi đứng với từ khác (ngữ cảnh khác) thì nó mang nghĩa khác. Nên việc học từ vựng theo cụm từ hay đi chung với nhau sẽ giúp ta hiểu được nghĩa của từ trong ngữ cảnh cụ thể, tạo phản xạ hiểu ngay nghĩa của từ, không phải liệt kê tất cả nghĩa rồi xem nghĩa nào phù hợp.

 

Vừa học từ vựng, vừa nghe đi nghe lại bản âm thanh đó. Điều này vừa giúp ghi nhớ từ vựng vừa giúp ghi nhớ âm thanh của từ. Nghe cho đến khi não bạn tự động hiểu được bản âm thanh đó mà không cần nhẩm lại để dịch nghĩa. Ta cũng nên nói theo để tạo phản xạ nói. Bí quyết ở đây vẫn là sự lặp lại và học thuộc lòng.

 

Ghi chú: giai đoạn 2: vừa nghe vừa nhìn transcript, dịch transcript và học thuộc từ vựng, nghe cho đến khi thuộc (tự hiểu mà không tốn thời gian dịch nghĩa).

 

Giai đoạn 3: để tiếng Anh thành ngôn ngữ tự nhiên

 

Khi đã nghe hiểu những bản âm thanh được thu âm để phục vụ việc học (âm thanh của giáo trình, hội thoại chậm), ta nên làm quen và học những đoạn hội thoại tự nhiên của người bản xứ. Ta có thể tiếp xúc giao tiếp với người bản xứ (tìm người bản xứ bắt chuyện, qua các ứng dụng học với người bản xứ… ) hoặc xem phim, game show, talk show, podcast của người bản xứ.

 

Dù ở giai đoạn trước ta có thể nghe hiểu hầu hết, nhưng khi nghe người bản xứ nói cách tự nhiên, ta lại không thể hiểu hết. Đó là điều bình thường. Ta cần thời gian để làm quen với cách phát âm tự nhiên của người bản xứ và tăng tốc độ xử lý thông tin của não bộ khi nghe người bản xứ nói nhanh.

 

Nguồn học đề xuất: phim Netflix vì nó có phụ đề Anh và Việt để đối chiếu xem mình có nghe hiểu đúng nội dung chưa. Ta có thể học thuộc những lời thoại thông dụng và tập biểu cảm theo tình huống trong phim.

 

Ta cũng có thể xem Youtube: Vlog thuộc chủ đề yêu thích. Nói chung là xem những video của người bản xứ mà ta hứng thú để quen cách giao tiếp tự nhiên của họ, nâng cao vốn từ và biểu cảm ngôn ngữ.

 

Sẽ có những lúc ta cảm thấy chán nản vì mãi không thấy tiến bộ, hoặc chỉ cần nghe thấy tiếng Anh là nhức đầu, hãy cố gắng vượt qua giai đoạn này, vì khi vượt qua được, ta sẽ dễ chịu hơn khi nghe Tiếng Anh vì não ta đã quen và xem tiếng Anh cũng là dạng âm thanh bình thường.

 

Ghi chú: giai đoạn 3: xem phim, vlog, podcast… của người bản xứ để tiếng Anh trở nên tự nhiên hơn.

 

Tuỳ khả năng và mong muốn của mỗi người mà thời gian của từng giai đoạn sẽ khác nhau và có thể đan xen nhau. Trên hết, bạn hãy hiểu cách tiếp thu thông tin của bộ não mình để có cách học phù hợp nhất.

 

Hy vọng những chia sẻ này sẽ hữu ích với vài người. Cảm ơn bạn đã đọc.

Chúc bạn học tốt và thành công.

LỘ TRÌNH HỌC TIẾNG ANH CHO NGƯỜI MẤT GỐC

 

Khuyến cáo: Đây là những điều mình học hỏi và trải nghiệm riêng của mình. Nó có thể phù hợp hoặc không phù hợp với bạn. Hãy đón nhận với tinh thần cởi mở, chọn lọc.

(những link video chưa đầy đủ và sẽ được cập nhật theo tiến trình, bạn có thể theo dõi nếu thấy phù hợp)

NGHE LÀ CHÌA KHÓA CỦA VIỆC HỌC NGOẠI NGỮ

Ngôn ngữ là một chuỗi những âm thanh không ngắt quãng. Để hiểu được ta cần giải mã nó bằng cách tách rời tiếng nói thành những đơn vị có thể xử lý được. Khi lần đầu tiên bạn nghe Tiếng Anh, bạn chỉ nghe được mấy âm thanh xì xì, nghe có vẻ hỗn tạp và âm nào cũng giống âm nào, chẳng khác nhau cái gì thì làm sao phân biệt được thành từng từ (Nếu bạn đã học Tiếng Anh mà quên đi trải nghiệm này, hãy thử nghe một thứ tiếng bạn chưa từng học để xem bạn có nhận thấy thế không). Tách rời âm thanh thành những đơn vị có thể xử lý được nghĩa là phân biệt được những âm trong đó. Ví dụ khi bạn nghe câu nói: “Good morning” thì trước hết bạn phải nghe rõ được ba âm /ɡʊd/ /ˈmɔːr/ và /nɪŋ/. 

Tiếp theo là bước gán nghĩa cho chúng bằng cách đối chiếu với kho lưu trữ trong não. Kho lưu trữ này đối với người lớn là quá trình học hỏi, còn với đứa trẻ có thể là việc nghe và ghi nhớ từ giao tiếp của người lớn. Nếu như không được dạy và dịch nghĩa từng từ như người lớn thì đứa bé sẽ lấy dữ liệu ba âm đó đối chiếu với những gì nó đã từng nghe được. Nó từng nghe âm /ɡʊd/ rất nhiều và trong những tình huống như thế nào để hiểu nghĩa của nó. Nó đã từng nghe người ta ghép /ɡʊd/ và /ˈmɔːr/ lại với nhau để tạo thành từ chưa để biết rằng hai âm này có thể tạo thành từ có nghĩa không. Và so với tất cả những gì nó từng nghe thì nó biết rằng người ta không ghép hai âm này thành một từ. Vậy thì /ɡʊd/ là một từ có ý nghĩa riêng biệt và /ˈmɔːr/ là bắt đầu của một từ khác. Nó lại tiếp tục xem /ˈmɔːr/ có nghĩa không và /ˈmɔːr/ có ghép với /nɪŋ/ không. Qua đó thì nó biết trong câu đó có 2 từ và ý nghĩa của 2 từ là gì và khi 2 từ đó đi với nhau thì thể hiện ý nghĩa gì.

Hai quá trình này kể ra thì có vẻ phức tạp và tốn thời gian. Nhưng bộ não của đứa trẻ có khả năng làm được điều đó rất nhuần nhuyễn.

Vậy thì khi bắt đầu học một ngoại ngữ, người lớn cũng trải qua hai quá trình này. Nên việc luyện nghe để nhận ra các âm và phân biệt ranh giới giữa các từ là điều cực kỳ quan trọng. Nhưng người lớn thì có khả năng học chủ động, nghĩa là chúng ta có thể không cần học như đứa trẻ mà có thể học từ vựng (từ đó phát âm như thế nào và mang nghĩa gì…).

Do đó, bước đầu tiên là luyện nghe và học từ vựng.

Luyện nghe thì nên nghe những tài liệu có lời thoại. Nghĩa là học từ những tài liệu có bản ghi âm và lời thoại ghi sẵn. Bằng việc vừa nghe vừa nhìn lời thoại, chúng ta sẽ phân tách âm thanh thành những từ và ghi nhớ dễ dàng hơn (chưa kể chúng ta có thể đọc và luyện viết khi nhớ mặt chữ).

Trong giai đoạn này, không nhất thiết phải hiểu người ta đang nói gì. Chỉ cần nghe để làm quen với âm thanh, từ này ghi như vậy thì đọc làm sao, cách ngắt nghỉ, phân tách các từ, các câu, ngữ điệu lên xuống, tông giọng như thế nào. Quá trình nghe này tạm gọi là nghe bị động, có thể nghe khi đang làm việc, trên tàu xe hoặc trong khi ngủ. Lâu lâu bất chợt ta nghe được đoạn âm thanh nào đó mà nhận ra đoạn đó là một từ hay vài từ trong đó là được (không hiểu nghĩa cũng không sao).

Khi nhận diện được âm thanh của từ rồi thì để tăng hiệu quả, ta có thể luyện âm và học từ vựng và ngữ pháp trong quá trình nghe bị động này.

Có thể tham khảo link bài nghe sau:

TIẾNG ANH NGHE CHỦ ĐỘNG: 

https://bit.ly/nghetienganhchudong

TIẾNG ANH NGHE THỤ ĐỘNG: 

http://bit.ly/tienganhthudong

LUYỆN  ÂM

Như đã nói, nghe là chìa khóa bước vào cánh cửa ngôn ngữ. Việc luyện âm cũng cần đi từ việc luyện nghe.

Nói đến luyện âm thì nhiều người nghĩ phải biết đặt lưỡi ở đâu, khẩu hình miệng như thế nào, thanh quảng rung ra sao… Nhưng tất cả những thứ đó đều là lý thuyết cần thực hành rất nhiều.

Bạn có cần chỉ cho đứa trẻ những quy tắc khẩu hình để phát âm không. Hay bạn chỉ lặp lại từ để trẻ bắt chước phát âm theo. Do đó, đầu tiên vẫn là nghe nhiều.

Mỗi ngôn ngữ có những hệ thống bảng âm khác nhau và sự kết hợp những âm này tạo ra từ. Nên để nghe được từ thì phải nghe được những âm này. Nghe được thì mới bắt chước phát âm theo được. Những âm này được thể hiện trong bảng phiên âm quốc tết IPA.

Cần phải phân biệt chữ cái viết và âm (hệ thống phiên âm quốc tế IPA). Chữ viết chỉ biểu hiện ngôn ngữ viết, không hoàn toàn thể hiện âm thanh. Có những từ viết giống nhau nhưng phát âm khác, có những từ phát âm khác giống nhau nhưng chữ viết lại khác và số lượng chữ viết và âm cũng không bằng nhau.

Ví dụ từ "is" có 2 chữ cái và âm cũng có 2 âm  /ɪz/

"this" có 4 chữ cái nhưng có 3 âm /ðɪs/

"six" có 3 chữ cái nhưng có 4 âm /sɪks/

Như thế để phát âm được từ, ta dựa vào phiên âm của nó và nên học IPA của ngôn ngữ đó.

Trong Tiếng Anh có hơn 40 âm. Rất may là có những âm khá tương đồng với tiếng Việt nên cũng dễ nhận biết và phát âm. Còn lại những âm không tương đồng trong phát âm tiếng Việt thì chúng ta cần luyện nghe và tập phát âm những âm này. Đặc biệt có những âm khá giống nhau nên cần phải tập luyện nhiều để có thể phân biệt được. Từ đó sẽ nghe và nói tốt hơn.

Nếu đã nghe và thử nghiệm phát âm nhiều lần mà không được thì bạn có thể tham khảo những tài liệu hướng dẫn ngữ âm (khẩu hình phát âm). Nhưng vẫn cần nhớ, nghe nhiều để phân biệt sự khác nhau của các âm và luyện tập phát âm, thử nghiệm nhiều lần xem cách nào sẽ giúp mình phát âm gần giống âm bản ngữ nhất.

Và việc bạn chưa thể phát âm chuẩn như người bản ngữ cũng là điều hết sức bình thường. Đừng gò ép bản thân quá mức mà hãy chăm chỉ tập luyện và đánh giá đúng khả năng của bản thân.

Có thể tham khảo link bài nghe sau:

LUYỆN  ÂM: http://bit.ly/luyenam

HỌC TỪ VỰNG

Từ vựng và ngữ pháp là hai thứ cấu thành nên ngôn ngữ (các từ vựng được liên kết, sắp xếp thành câu và biến đổi theo nguyên tắc ngữ pháp). Cho nên, việc học từ vựng là bắt buộc và số lượng từ vừng bạn có cũng thể hiện trình độ ngoại ngữ của bạn.

Ta có thể lấy từ vựng trong bài nghe bị động để tra cứu và lập thành một danh sách từ vựng để học.

Từ vựng có thể chia làm ba loại: từ vựng học thuật, bài báo, nghiên cứu khoa học chuyên ngành; từ vựng văn học; và từ vựng đời sống hàng ngày. Chúng có những từ chung nhưng cũng có những khác biệt nhất định. Tùy vào mục đích học ngôn ngữ của bạn mà chọn loại từ vựng nào và lấy nguồn học từ đâu. Hoặc có thể lấy từ vựng ở bất cứ nguồn nào bạn hứng thú, miễn là nó có phát âm của từ và có bối cảnh cụ thể.

Một từ có thể có nhiều nghĩa nên việc học từ trong bối cảnh cụ thể có thể giúp ta ghi nhớ chính xác hơn ý nghĩa và cảm xúc của từ đó. Trong một bối cảnh thì một từ chỉ mang một ý nghĩa nhất định nên không nhất thiết phải học thuộc hết tất cả nghĩa của một từ. Học từ trong bối cảnh nghĩa là nhớ được sự tương tác của từ đó với những từ cùng chung bối cảnh. Khi từ đó được đặt chung với những từ khác trong bối cảnh cụ thể này ta sẽ nhớ ngay đến nghĩa đang sử dụng của từ.

Ví dụ, “tôi có một cái bàn bạc” với “ tôi có một buổi bàn bạc”. Trong hai câu này, từ “bàn bạc” có hai nghĩa khác nhau và phải dựa vào những từ khác ta mới hiểu đúng nghĩa của nó trong từng trường hợp.

Do đó, học thuộc những câu ví dụ chứa từ mới muốn học sẽ giúp hiểu chính xác nghĩa của từ và ghi nhớ sâu.

Trong giai đoạn mới học này, việc đặt câu và tự dịch từ ngôn ngữ mẹ đẻ sang ngoại ngữ khác có thể giúp bạn ghi nhớ nhưng cũng có những rủi ro vì có thể bạn chưa biết sử dụng chính xác từ hoặc sẽ thiếu tự nhiên do bạn không chắc người bản ngữ có nói như thế không. 

Ví dụ, câu nói “Anh ấy đã từ bỏ hy vọng trở thành bác sĩ”, tiếng Anh có thể diễn đạt như sau: “He abandoned his hope of becoming a doctor”. Câu này nếu dịch sát từ vựng ra thì có nghĩa là “Anh ấy đã rời bỏ hy vọng của anh ấy của việc trở thành bác sĩ”. Bạn thấy sự khác biệt trong ngôn từ khi dùng diễn tả một ý nghĩa tương đồng không. Đó là lý do tôi thích dịch từng từ để biết cách diễn đạt của họ.

 Nếu ta dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh thì có rất nhiều lựa chọn từ ngữ và cách diễn đạt. Nhưng ta có biết chắc chắn người bản ngữ hay dùng cách nào chưa? Vậy nên hãy học từ những ví dụ thực tế của người bản ngữ để nói tự nhiên hơn.

Điều tiếp theo là hãy học với cảm xúc và mọi giác quan của bản thân, hạn chế dùng ngôn ngữ mẹ để để diễn đạt nghĩa của từ. Ngôn ngữ dùng để diễn tả mong muốn, cảm xúc của con người nên khi học từ vựng diễn tả những mong muốn, cảm xúc đó thì hãy tái hiện và ghi nhớ chúng cùng với nhau. Bạn học từ “chua” thì hãy nhớ đến vị giác chua là như thế nào, khi ăn chua thì cơ thể phản ứng ra sao để bạn phải tự nhiên thốt lên “chua quá”. Đến khi gặp trường hợp ăn chua, bạn sẽ thốt câu đó ra một cách tự nhiên đầy biểu cảm.

Bạn học từ “apple” thì bạn không nhất thiết phải học “apple” là “quả táo”. Bạn chỉ cần tưởng tượng ra một quả táo đỏ, tròn, căng bóng ra làm sao, vị ăn của táo đó như thế nào. Lần sau khi nghe ai nói “apple” hình ảnh quả táo liền hiện ra mà bạn không cần phải dịch sang tiếng mẹ đẻ.

Đó là đối với những từ tượng hình, tượng thanh, những từ có khái niệm cụ thể. Còn những từ trừu tượng, khó giải thích khác thì đành chấp nhận gán cho nó nghĩa tiếng mẹ đẻ. Nhưng hãy đặt nó trong bối cảnh cụ thể và luyện tập sử dụng thường xuyên để quá trình chuyển ngữ được nhanh chóng và sử dụng nó lưu loát hơn.

Đó cũng là những điều khiến tôi thấy việc học ngoại ngữ qua phim khá phù hợp. Nhân vật trong phim sử dụng từ ngữ thông dụng hàng ngày, lời thoại tự nhiên kèm biểu cảm khi nói… Nhưng đừng sa đà vào việc xem phim mà không tập trung học nhé! Chỉ cần xem từng phân cảnh và học cách diễn đạt, từ vựng cần, không nhất thiết phải xem hết phim đâu.

Và điều đặc biệt quan trọng trong việc học từ vựng là sự lặp lại ngắt quãng. Nghĩa là phải lặp đi lặp lại từ vựng nhiều lần (lặp lại) và lâu lâu lại ôn lại (ngắt quãng) thì sẽ ghi nhớ được lâu dài.

Bạn có thể viết một danh sách những từ mới, đọc từ trên xuống vài lần để ghi nhớ. Khi đọc, không phải đọc kiểu “apple” là “quả táo”... mà chỉ cần đọc tiếng Anh và trong đầu hình dung ra quả táo như tôi đã nói (nghĩa là hình dung ra ý nghĩa của từ cùng lúc với phát âm). Đối với những từ chưa nhớ thì lại viết sang một danh sách khác, đọc tiếp vài lần nữa cho đến khi nhớ. Vài ngày sau lại lấy ra đọc tiếp. Sự lặp lại này sẽ giúp ghi nhớ lâu hơn và có thể gợi nhớ dễ hơn để sử dụng khi cần.

Bạn có thể tham khảo danh sách học từ vựng qua những video này:

3000 TỪ TIẾNG ANH THÔNG DỤNG: http://bit.ly/3000tutienganhthongdung

Một điều lưu ý là có những từ phải đi với những từ khác để tạo thành cụm từ có nghĩa. Đối với những cụm từ này, ta phải học thuộc lòng cả cụm và cách sử dụng nó. Những thành ngữ, động từ đi với giới từ… cũng có thể tạm xem là cụm từ.

Bạn có thể tham khảo danh sách học cụm từ và thành ngữ thông dụng qua những video này (cập nhật sau)

NGỮ PHÁP

Ngữ pháp có thể tạm xem là chất điều hòa các từ vựng với nhau: trật tự sắp xếp của từ, sự hài hòa của động từ với chủ ngữ (chia động từ)…

Nhưng đừng xem ngữ pháp là những công thức như toán học, phải học thuộc lòng quy tắc chỉ để làm bài kiểm tra trên giấy, thấy có từ này trong câu thì áp dụng quy tắc này, khi áp dụng quy tắc này thì thêm cái này bỏ cái kia, biến đổi vế câu, đẩy ra trước, kéo ra sau…

Trẻ em không cần học ngữ pháp vẫn nói chuyện rất tự nhiên, thuần thục. Bí quyết vẫn là học thuộc lòng câu.

Chẳng ai trước khi nói phải nghĩ xem mình dùng thì nào, chia động từ ra sao. Đợi rặn ra được một câu thì người nghe đã bỏ đi rồi. Và nhất là, một giây có thể nói ra đươc ba từ thì thời gian đâu mà kịp suy nghĩ người nói đang nói thì hiện tại hay quá khứ, thời gian đâu mà xử lý thông tin để bắt kịp nhịp nói của đối phương.

Do đó, ngữ pháp không phải cứ hiểu và thuộc lòng nguyên tắc và làm bài tập thuần thục là được. Ta cần học thuộc cả những câu nói và biết ngữ pháp của câu văn đó. Khi cần diễn tả ý đó thì nói nguyên câu đó ra, không cần suy nghĩ moi móc từ vựng ra, rồi lại áp dụng quy tắc ngữ pháp vào. Mọi thứ đều tự nhiên xuất hiện trong đầu bạn, và đều chính xác. Bạn “cảm nhận” ngữ pháp, giống như một người nói tiếng Anh bản ngữ.

Đó cũng là lý do tôi khuyên nên học từ vựng theo tình huống, theo câu ví dụ, vừa học từ vựng, luyện nghe, nói, đọc và áp dụng cả ngữ pháp.

Và để biết được những câu đó sử dụng ngữ pháp gì thì tất nhiên ta phải học ngữ pháp. Nhưng ý tôi muốn nói là: không nhất thiết phải ngồi tụng ngữ pháp như tụng kinh. Chỉ đơn giản học để hiểu có cấu trúc ngữ pháp này và khi nhìn vào một câu, ta biết nó dùng ngữ pháp gì. Việc phân tích ngữ pháp trong những câu hay gặp cũng giúp ghi nhớ rồi. Còn nếu bạn thích ngồi làm bài tập ngữ pháp cũng được. Nhưng nếu làm xong và học thuộc nguyên câu đó và vận dụng nó trong đời sống thì sẽ giúp bạn sử dụng câu chuẩn ngữ pháp cách thuần thục hơn.

Vẫn quay lại vấn đề cũ là việc nghe, đọc nhiều.

Bạn có thể tham khảo video học ngữ pháp dưới đây:

http://bit.ly/nghenguphap

LUYỆN NÓI

Quá trình nói cần phải có ý nghĩ trong đầu, sau đó cần sự vận dụng các bộ phận tạo âm thanh của miệng, thanh quảng để phát ra câu nói. Nếu trong một cuộc hội thoại thì bạn cần nghe hiểu đối phương trước, sau đó mới phát sinh ý tưởng và nói ra.

Như thế, muốn nói được bạn cần phải nghe hiểu trước. Sau đó phải phát âm đúng. Hai điều này, chúng ta đã có thời gian luyện tập trước đó rồi.

Trong quá trình luyện nghe, có phải bạn đã được học cách người bản ngữ nói chuyện như thế nào rồi phải không. Giờ bạn chỉ việc học nói lại theo họ thôi. Nếu bạn luyện nghe đủ nhiều thì việc ghi nhớ cũng dễ dàng bởi vì âm thanh đó đã được não lưu trữ. Chỉ cần nghe vài từ là bạn biết đoạn tiếp theo là gì. Như kiểu bạn xem phim và bị ám ảnh bởi những câu nói của nhân vật.

Nhưng một điều quan trọng cần biết là khu vực lưu trữ dữ liệu nghe và nói hoàn toàn khác nhau. Nên việc bạn nghe được không quyết định bạn sẽ nói được. Cũng may là những điều bạn nói không rộng bằng những điều bạn nghe. Bởi bạn chỉ nói những điều của bản thân và những thứ bạn quan tâm. Khi nói về gia đình, công việc thì bạn chỉ nói về gia đình của bạn, công việc của bạn, vốn từ, cấu trúc chỉ có thể. Nói cách đơn giản, có những câu nói bạn sẽ nói đi nói lại một cách thuộc lòng để diễn tả bản thân về một vấn đề nào đó. Nhưng khi nghe thì bạn lại phải nghe biết bao nhiêu cuộc đời kể về họ, nên vốn nghe phải nhiều hơn.

Còn đối với những vấn đề bạn không quan tâm, không tìm hiểu thì chắc chắn bạn sẽ không có gì để nói, cả trong tiếng mẹ đẻ cũng vậy, thậm chí bạn còn chẳng muốn nói đến.

Như thế đừng áp lực vì phải học nói về tất cả mọi thứ trên đời.

Theo dẫn chứng đó, chúng ta cần phải cá nhân hóa từ vựng khi học để nói. Nghĩa là khi học thì biết từ này mình hay dùng khi nào, câu nào bản thân sẽ dùng khi nói và luyện nói đi luyện nói lại câu đó. Để khi muốn diễn đạt ý đó, ta đã có sẵn câu cửa miệng để nói. Nhưng như đã nói là hạn chế tự dịch từ tiếng mẹ đẻ, chúng ta cần học những cách nói của người bản xứ.

Một phương pháp khá hiệu quả là nghe người bản ngữ nói và nhại lại. Nghe nhiều nguồn tài liệu, luyện nghe thật nhiều, bạn sẽ biết người bản ngữ nói như thế nào.

Và một điều quan trọng nhất là hãy tự tin nói. Bạn phải chấp nhận trở thành một người ngây thơ như một đứa bé, có khi bị xem là ngớ ngẩn để dám nói ngoại ngữ bất chấp. Đây mới thật sự là năng khiếu của những người giỏi ngoại ngữ, họ nói mà không sợ sai, chứ không phải họ có năng khiếu học ngoại ngữ như nhiều người thường nghĩ.

Nhưng bạn hãy để ý mà xem, những người ngoại quốc họ rất vui khi có người học ngôn ngữ của họ. Và những sai lầm của bạn chỉ là sự ngớ ngẩn dễ thương làm họ thích thú, chứ không hề có sự phán xét, chê trách nào ở đây. Bởi vì người Việt hay khen chê, đánh giá những người muốn học ngoại ngữ nên mới tạo ra rào cản khiến chúng ta sợ nói, sợ sai sẽ trở thành trò cười cho thiên hạ. Cho nên nếu có điều kiện hãy luyện nói thật nhiều với những người mà bạn tin tưởng, nếu có người yêu ngoại quốc càng tốt, bạn sẽ luyên thuyên cả ngày và trình độ ngoại ngữ của bạn sẽ cải thiện đáng kể.

Nhưng nếu không được thế thì luyện tập một mình cũng không phải là không có hiệu quả. Bạn có thể nói chuyện một mình, nói ra những suy nghĩ của bản thân và nhất là tập chuyển sang suy nghĩ bằng ngoại ngữ. Bạn đã luyện suy nghĩ bằng ngoại ngữ thì việc nói ra cũng sẽ dễ dàng hơn.

LUYỆN ĐỌC

Đọc là kỹ năng giải mã mặt chữ. Đọc chủ yếu là kỹ năng của mắt và nó phụ thuộc vào việc ghi nhớ hình ảnh. Những con chữ trên giấy như những hình ảnh đối chiếu với kho dữ liệu từ vựng của bạn để giải mã ý nghĩa của nó. Đọc to chỉ là việc kết hợp giữa việc đọc bằng mắt và phát âm ra. Cho nên mình sẽ tập trung nói về việc đọc bằng mắt.

Trong quá trình luyện nghe như đã nói, chúng ta đã vừa nghe vừa nhìn lời thoại, như thế chúng ta cũng đã luyện được kỹ năng đọc. Việc đọc nhiều, nhìn đi nhìn lại mặt chữ cũng giúp ghi nhớ từ vựng tốt hơn, nhất là đặt từ vựng đó trong văn cảnh bài đọc cụ thể.

Các bạn có thấy trẻ em học nghe nói 6 năm trời, sau đó khi lên lớp một mới bắt đầu học đọc không? Nhưng người lớn chúng ta không cần như trẻ em bởi chúng ta đã có khả năng đọc rồi. Ở đây tôi chỉ một lần nữa phải nhắc lại, phải bắt đầu bằng việc vừa nghe vừa đọc thật nhiều. Và việc đọc cũng bắt đầu từ từng từ, cụm từ, rồi mới đến câu đơn, câu ghép, rồi đoạn văn, bài văn… Việc luyện đọc cũng cần nhiều thời gian không kém. 

Đọc nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào khả năng luyện tập đọc nhiều hay không. Nhiều người lớn vẫn đọc chữ bản ngữ chậm do không có thói quen đọc. Vậy nên chẳng có bí quyết đọc nào cả ngoài việc đọc nhiều. Khi bạn đọc đủ nhiều thì bạn cũng sẽ có kỹ năng đọc lướt, đọc quét… như mọi người hay cho đó là kỹ năng đọc.

Nên nhớ đọc ở đây là việc đọc văn bản bằng ngoại ngữ mà hiểu được chứ không phải nhìn chữ rồi dịch sang tiếng mẹ đẻ. Nên việc dịch khi đọc sẽ không phải rèn luyện kỹ năng đọc.

LUYỆN VIẾT

Viết là kỹ năng cuối cùng và khó nhất. Viết ở đây không chỉ đơn giản là viết đúng chính tả từ hay viết được một câu, mà là viết một bài sao cho logic, cho hay. Giống việc bạn học tập làm văn, không phải ai nghe hiểu và nói, đọc được thì đều có thể viết văn hay. Viết cũng cần luyện tập. Bạn học tập làm văn và ngữ văn 12 năm trời, bạn thấy mình đã viết giỏi chưa?

Và việc luyện viết lại liên hệ mật thiết với việc đọc. Đọc càng nhiều viết càng hay. Đọc để biết nhiều cấu trúc, cách diễn đạt ý hay, đọc nhiều để có cảm nhận về ngôn ngữ viết. Cho nên học đọc đủ nhiều sẽ cải thiện được kỹ năng viết.

Tóm lại là cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết đều được rèn luyện song hành và bổ trợ cho nhau. Và bí quyết học tốt ngôn ngữ đó là vừa nghe vừa đọc và luyện tập thật nhiều.

Chúc các bạn học tốt!

NHỮNG ĐIỀU TRƯỚC KHI HỌC NGOẠI NGỮ NÊN BIẾT - phần 1 - ĐỘNG LỰC HỌC NGOẠI NGỮ

 

Trải qua thời gian tiếp xúc và học tiếng Anh, Pháp, Đức, Thái và những người bạn học tiếng Hàn, Trung, Nhật… (chỉ tiếp xúc và học chứ mình chưa dám nhận là giỏi nhé) tôi nhận ra vài điều giống nhau giữa các ngôn ngữ và hình thành quá trình học một ngoại ngữ mới cho bản thân.

Điều đầu tiên khi làm bất cứ điều gì, không chỉ riêng việc học ngoại ngữ bạn cần phải làm đó chính là xác định động lực, tại sao bạn muốn học ngoại ngữ đó. Và việc xác định mục tiêu này cần cụ thể và xuất phát từ mong muốn nội lực bên trong của bản thân. Điều gì khiến bạn không học ngoại ngữ là không thể sống tốt được.

Với một đứa trẻ, đứa nào cũng phải biết nói để giao tiếp, thể hiện mong muốn với người lớn. Có bao giờ bạn thấy một đứa trẻ bực bội, nằng nặc đòi bạn làm cái gì cho nó mà vì không thể nói cho bạn hiểu để đáp ứng nhu cầu của nó chưa. Nó cũng ức chế và đó sẽ là động lực để nó phải tập nói. Khi bạn tập nói cho nó thì có phải bạn dùng cách “gọi ba đi” rồi bạn mới cho nó bánh hay làm gì cho nó không? Đó là lúc bạn thúc đẩy nó phải học nói.

Ta lại nói do trẻ em có môi trường nên nó học được. Nhưng bạn có thấy những người dù ở nước nói tiếng Anh nhưng họ lại dùng tiếng bồi hoặc không nói được tiếng Anh không? Là bởi vì họ sống cùng người Việt hoặc chỉ cần biết vài từ thông dụng hay dùng trong đời sống để mua bán với người nước ngoài là đủ đáp ứng nhu cầu cuộc sống của họ nên họ không có động lực học.

Bạn đã bao giờ có mục đích học tiếng Anh để có cơ hội đi nước ngoài, để thay đổi công việc tốt hơn, thậm chí có những người được hứa hẹn vị trí nếu cải thiện được trình độ tiếng Anh. Ấy thế mà bạn hừng hực nhiệt huyết được mấy ngày rồi lại thấy nản. Đó có phải là bởi vì nếu không có tiếng Anh, không có công việc mới tốt hơn, sống ở Việt Nam thì cuộc sống bạn vẫn ổn. Như thế bạn sẽ thấy khó khăn của việc học tiếng Anh nặng nhọc hơn công việc hay hoàn cảnh sống của bạn hiện tại. Từ đó bạn cũng không còn động lực học nữa.

Vậy thì muốn có động lực bên trong và duy trì được động lực đó, bạn phải nghĩ rằng nếu mình không biết tiếng Anh thì mình không thể sống tốt lên được. Ở đây mình chỉ nói thế để chúng ta có động lực thôi. Chứ thật ra không có tiếng Anh thì cuộc sống của bạn vẫn ổn, tùy mục tiêu cuộc sống của bạn là gì.

Như kiểu của vài giáo viên dạy Tiếng Anh, họ bắt buộc phải trau dồi trở thành những người giỏi Tiếng Anh thì họ mới có thể sống bằng nghề đó. Hãy nghĩ đến những điều tốt đẹp chờ đợi bạn và cuộc đời bạn sẽ thay đổi như thế nào khi học có Tiếng Anh. Đừng vì tạm chấp nhận cuộc sống hiện tại mà bỏ đi mục tiêu trau dồi tiếng Anh hàng ngày. Cực nhọc bây giờ nhưng đổi lại tương lai tươi sáng dài hạn còn hơn là cứ sống nhàn nhàn như vầy đúng không?

Cũng có những người mục đích của họ đơn giản là có thể xem phim tiếng Anh mà không cần phụ đề. Và nếu mệt mỏi khi học tiếng Anh mà học nghĩ thời nay đầy trang web có phụ đề và họ vẫn thoải mái xem như thế thì chắc họ cũng sẽ không tiếp tục học. Nếu có nghĩ thế thì nên ngưng xem phim phụ đề cho đến khi chịu học tiếng Anh.

Có những người muốn nghe nhạc hoặc đu theo idol nào đó thì cũng nên lấy đó là động lực. Thay vì theo dõi những bài báo, bài phỏng vấn, video về idol đó bằng tiếng Việt thì hãy chuyển sang xem tiếng Anh. Không hiểu thì phải học để hiểu. Lấy idol làm động lực. Hãy thúc bản thân, biến những đam mê, sở thích đó thì mục tiêu giúp ích cho bản thân.

Nhưng trên hết, hãy nhớ “đường xa mới biết ngựa hay” cũng không nên ép bản thân quá để thấy áp lực mà nên biết sức học và hoàn cảnh của bản thân để có lộ trình học phù hợp.

Khi xác định rõ động lực bên trong rồi thì bắt đầu tiếp cận ngôn ngữ đó. Những bước tiếp theo như thế nào mình sẽ chia sẻ trong những bài sau nhé. Chúc mọi người tận hưởng quá trình trau dồi ngoại ngữ.

HÃY HỌC TIẾNG ANH NHƯ MỘT THÓI QUEN

 

Học tiếng Anh có mệt không? Mệt chứ! Nếu dễ dàng thì chắc ai cũng có thể giỏi tiếng Anh hết rồi. Mà thật ra học gì cũng mệt, học gì cũng có cái khó của nó. Nếu bản thân không đam mê, hứng thú hay năng khiếu thì phải chấp nhận một điều là phải kiên trì. Kiên trì cho việc mình làm trở thành thói quen. Khi thành thói quen rồi thì có thể sự cực nhọc sẽ được giảm bớt hoặc ít nhất bản thân sẽ không phải tìm lý do cho sự bắt đầu hay cái cớ để từ bỏ.

 

Giống việc tập cho một đứa trẻ thói quen đánh răng mỗi tối trước khi đi ngủ, mấy ngày đầu chắc chắn nó sẽ lười và hỏi bạn tại sao phải đánh răng mỗi tối, nó không đánh răng được không. Và sẽ viện đủ lý do để trốn việc đánh răng. Nhưng dần dần, ngày nào cũng bị ép đánh răng, không còn cách nào trốn tránh thì nó sẽ quen, sẽ không còn hỏi tại sao hay tìm cách không làm nữa. Và rồi nó trở thành việc làm quen thuộc mỗi tối, thậm chí không làm còn cảm thấy bức bối, thiếu thiếu.

 

Sức mạnh của thói quen là thế đó. Mà nhất là đối với ngôn ngữ thì cần “mưa dầm thấm lâu” và sự rèn luyện liên tục. Nếu mỗi ngày chỉ cần học 5 từ mới thì chắc không cần nỗ lực nhiều. Và tính thử xem, nếu học từ lớp 6 đến khi tốt nghiệp trung học phổ thông thì đủ để bạn giỏi tiếng Anh chưa? 365 ngày nhân với 7 năm, nhân với 5 từ vựng mỗi ngày thì số từ vựng bạn có cũng 12.775 từ. Vậy thì điều quan trọng vẫn là tạo thói quen học tiếng Anh mỗi ngày một ít.

 

Nhìn mấy đứa em của tôi đi học phổ thông, tôi nhớ lại quãng thời gian học sinh của mình. Ngày nào cũng chạy xe nửa tiếng đồng hồ để đến trường, dù trời nắng hay trời mưa. Chưa kể những ngày học hai buổi, phải vật vờ lang thang trên trường cả ngày. Phải học thuộc biết bao nhiêu môn học, vậy mà tôi cũng trả qua quãng thời gian đó mà không một lần suy nghĩ sẽ nghỉ học. Hoặc vì nghỉ học thì không biết mình làm gì, phải học cho giống người ta. Hoặc đó chính là thói quen.

 

Thế mà khi đặt vấn đề học tiếng Anh thì năm lần bảy lượt tôi nói ngày mai học, rồi ngày mai lại trở thành ngày mốt. Khất lần khất lượt thì cũng tốn mất mười mấy năm trời. Vậy nên hãy sắp xếp thời gian học tiếng Anh vào thời gian cố định trong thời gian biểu của bạn như việc bạn phải bắt buộc đến trường mỗi ngày khi là học sinh. Và cứ đến giờ đó là ngồi vào bàn học, dù học một từ cũng được, ba từ cũng chẳng sao, miễn sao có học thì sẽ có ngày giỏi. Và đôi khi mệt mỏi hay có việc đột xuất thì cũng chỉ cho phép nghỉ một ngày hay tối đa là hai ngày và tự cam kết là sẽ quay lại học. Đừng cắm đầu cắm cổ học thật nhiều rồi nghỉ ngắt quãng cũng thật lâu. Như thế sẽ không thể tạo thành thói quen được. Và mỗi lần bắt đầu lại rất khó khăn và trí nhớ thì sẽ tinh khôi như ngày đầu chưa học gì.

 

Do đó, hiện nay mỗi tối trên kênh youtube của tôi đều công chiếu video tiếng anh để mọi người tạo thói quen bật lên nghe mỗi tối. Chỉ cần bật chuông thông báo, mỗi tối lúc 21h30 sẽ có thông báo đến youtube của bạn. Và như một thói quen, bạn chỉ cần bật lên nghe. Tập trung nghe hay bật lên bỏ đó đi ngủ cũng được. Miễn sao bản thân cho phép tiếng Anh được thấm vào não và ý thức mình phải trau dồi tiếng Anh mỗi ngày là được. Rồi sẽ đến lúc, việc học tiếng Anh sẽ không còn là việc bạn phải đấu tranh, vật lộn mỗi ngày nữa. Chúc bạn thành công.

 

Kênh youtube của mình: http://www.youtube.com/c/EuRoyOfficial

SUY NGHĨ KHIẾN BẠN KHÓ HỌC ĐƯỢC NGOẠI NGỮ

 

Những câu nói quen thuộc của người không học được ngoại ngữ thường là: “Tiếng Anh khó quá”, “Tôi không thể học được Tiếng Anh”, “Tôi không có năng khiếu ngôn ngữ”. Chính những suy nghĩ đó sẽ khiến bản thân không muốn học hoặc có học thì cũng sẽ cảm thấy đầy mệt nhọc, đòi hỏi cố gắng rất nhiều và sẽ có muôn vàn lý do để bỏ cuộc. Vậy thì muốn chinh phục được Tiếng Anh hay bất kể ngoại ngữ nào, điều đầu tiên nên làm là thay đổi tư duy nếu vướng phải những suy nghĩ đó.

Trước hết phải xác định rằng Tiếng Anh có khó không? Nếu như bạn cố gắng học hoài mà không giao tiếp được bằng Tiếng Anh thì thật khó để trả lời cho bạn tin rằng tiếng Anh không khó. Khó hay dễ nó còn tùy thuộc vào cảm nhận và khả năng của mỗi người. Nhưng bạn thử nghĩ xem tại sao Tiếng Anh là ngôn ngữ toàn cầu, nghĩa là bất cứ người nước nào cũng có thể nói Tiếng Anh. Có thể vì Anh, Mỹ đóng vai trò quan trọng trong kinh tế thế giới mà họ nói Tiếng Anh nên để giao thương với họ thì buộc các nước khác cũng phải biết Tiếng Anh. Nếu bỏ qua các yếu tố Kinh tế, Chính trị, Văn hóa này kia thì có một điều mà nhiều người phải công nhận là Tiếng Anh, nếu so với tất cả ngôn ngữ trên thế giới thì nó tương đối dễ để những người thuộc ngôn ngữ mẹ đẻ khác có thể học. Số lượng người nói tiếng Anh ngày càng nhiều, nước nào cũng có rất nhiều người nói tiếng Anh, thậm chí còn coi là ngôn ngữ thứ hai. Thế thì có thể đánh giá tiếng Anh là ngôn ngữ dễ học với nhiều người.

Nếu bạn học những ngoại ngữ khác thì chắc bạn sẽ cảm nhận được điều đó. Tôi đang trong quá trình học tiếng Đức thì tôi cảm nhận tiếng Đức phức tạp hơn tiếng Anh nhiều. Và người Việt có điểm lợi là chữ viết bắt nguồn từ chữ La-tinh nên cách viết và phát âm cũng có thể dễ học hơn những nước dùng hệ chữ khác. Còn nếu bạn thấy những ngôn ngữ Trung, Nhật, Hàn, Thái… dễ tiếp thu hơn tiếng Anh thì tôi cũng đồng ý. Tôi cũng có dịp tiếp xúc với tiếng Thái và tôi thấy nó có nhiều điểm giống tiếng Việt nên dễ học thật. Chắc vì văn hóa Châu Á khá giống nhau nên cách nói chuyện cũng có nhiều nét tương đồng. Nếu bạn thấy ngoại ngữ khác dễ hơn tiếng Anh thì bạn cứ học ngôn ngữ đó. Và tôi tin chắc rằng nếu chinh phục được một ngoại ngữ rồi thì bạn sẽ biết cách học ngôn ngữ khác.

Vậy thì cũng nên loại bỏ suy nghĩ: “Tôi không thể học được tiếng Anh”. Đã nghĩ là không thể thì tại sao phải cố làm, đúng không? Nếu suy nghĩ như vậy thì nhìn đâu cũng thấy khó, học gì cũng thấy mệt. Nên muốn thành công thì bản thân phải tin rằng mình học được. Có đứa trẻ nào nghĩ rằng nó không học được tiếng Việt không? Hay trước sau gì nó cũng nói được nếu nó không bị câm điếc bẩm sinh. Có đứa trẻ nào mà mới bảo “nói ba đi con” là nó phát âm được tiếng “ba” ngay đâu. Nó cũng phải trải qua quá trình nghe mà không hiểu gì, nghe hiểu nhưng không nói được, nói được nhưng sai tè le. Nhưng mà nó đúng cũng nói, sai cũng nói. Hỏi cái này là cái gì, cái kia là cái chi. Luôn lắng nghe và lặp lại lời nói của người lớn. Chẳng bao giờ nó nói nó không học được tiếng Việt đâu, đừng bắt nó nói nữa (à mà nó không biết nói nhưng chắc nó cũng không có suy nghĩ đó đâu nhờ). Vậy thì có lúc người lớn cũng nên học hỏi tinh thần tự tin, dám sai và hoàn thiện dần như trẻ nhỏ. Đừng đóng khung trong suy nghĩ “tôi không thể” mà giới hạn bản thân.

Bạn có thể nói mình không có năng khiếu ngôn ngữ. Tôi đồng ý. Nhưng không đồng nghĩa với việc bạn không thể học ngôn ngữ. Đứa trẻ có đứa hơn 1 tuổi biết nói, có đứa hơn 2 tuổi mới biết nói. Nó còn tùy vào khả năng tiếp thu ngôn ngữ mà ta có thể tạm gọi là năng khiếu. Nhưng tôi nhắc lại đứa trẻ nào cũng nói được nếu nó không bị câm điếc bẩm sinh. Ta chỉ có thể nói rằng nếu có năng khiếu ngôn ngữ thì bạn có thể học ngôn ngữ nhanh hơn người khác, nói hay hơn, hoạt ngôn hơn. Như trong tiếng Việt, dù là tiếng mẹ đẻ nhưng có người cảm thấy khó khăn khi giao tiếp diễn tả bản thân với người khác, chẳng biết nói gì, nhưng cũng có người thích nói, thoải mái nói mọi thứ trên đời; có người viết văn hay, cũng có người thấy khó nhọc khi phải ngồi viết. Nó thuộc về khả năng ngôn ngữ. Nhưng nhìn chung ai sinh ra và lớn lên ở Việt Nam cũng có thể giao tiếp bằng tiếng Việt, dù giỏi hay không giỏi.

Cho nên một câu nói kinh điển là “nếu bạn nói được tiếng Việt thì bạn cũng có thể nói được tiếng Anh”. Vậy thì hãy học đi, “tôi có thể giao tiếp bằng tiếng Anh”! Cố lên!!!

PHƯƠNG PHÁP HỌC NGOẠI NGỮ HIỆU QUẢ NHẤT

 

Một điều thường thấy ở người học ngoại ngữ là họ luôn khao khát biết một cách học ngoại ngữ hiệu quả nhất, vừa nhanh nhớ, vừa lâu quên và có thể giúp họ nói thông thạo trong một khoảng thời gian ngắn. Nếu nhìn một đứa trẻ khi bắt đầu học tiếng mẹ đẻ, nó cũng không hiểu gì và xem đó như một ngoại ngữ. Nhưng chúng có bao giờ hỏi bạn: làm sao để học tiếng việt hiệu quả không? Chúng chỉ hỏi: “Cái này là cái gì? Cái này là cái gì?” Mà chắc chúng cũng không xem quá trình tiếp thu ngôn ngữ của nó là học nữa. Chỉ đơn giản là nó thích thú khi nghe hiểu và nói lại được những gì người lớn dạy.

Nhưng nói với người lớn là hãy cứ học ngôn ngữ theo cách đơn giản của trẻ nhỏ thì chắc không ai nghe. Người lớn “hiểu chuyện” và luôn muốn mọi thứ tốt nhất, nhanh nhất. Nên nếu phải trả lời cho câu hỏi: “Làm thế nào học ngoại ngữ hiệu quả nhất?” hay “phương pháp học ngoại ngữ tốt nhất” thì mình có thể nói là “hiểu bản thân”. Trong mọi việc, nếu hiểu rõ bản thân thì sẽ có cách giải quyết và phương pháp làm phù hợp với mình.

Khi hiểu bản thân thì bạn sẽ biết thời gian  nào trong ngày bản thân tập trung và tiếp thu tốt nhất, điều gì làm bản thân dễ xao nhãng, để lựa chọn thời gian và không gian học phù hợp. Nhưng trong bài này mình chỉ nói xơ về việc hiểu bản thân giúp bạn lựa chọn phương pháp và tài liệu học.

Nếu tìm hiểu về phương pháp học ngoại ngữ thì chắc hẳn trên mạng đầy rẫy câu trả lời. Nhưng đã bao giờ bạn áp dụng một phương pháp được nhiều người ca tụng và rất nhiều người đã áp dụng thành công mà bản thân bạn lại không thể tiếp thu được gì chưa. Phương pháp là thế nhưng vẫn phải biết cách áp dụng phù hợp với bản thân. Chỉ những cái xuất phát từ trải nghiệm của bản thân thì mình mới dễ tiếp nhận, còn không thì chỉ là lý thuyết, sách vở.

Có những người nhạy cảm với âm nhạc nên học từ vựng phải gắn cho nó tiết tấu, học qua bài hát rất hiệu quả. Có những người lưu trữ thông tin âm thanh, họ không thể yên lặng ngồi học, phải nghe người khác lặp đi lặp lại, thâu âm và nghe âm thanh bài học thì họ mới nhớ. Có người ghi nhớ hình ảnh rất tốt, họ lưu trữ thông tin qua màu sắc, hình vẽ… Còn có những người lại thích học ngoại ngữ qua phim ảnh.

Nếu bạn là người học tiếng Anh qua phim ảnh thì chắc bạn sẽ nghe nhiều người học qua phim Friends. Nhưng đối với mình, mình không hứng thú khi xem phim đó nên cũng không thể học. Do đó, lời khuyên “phải bắt đầu từ những chủ đề mà bản thân hứng thú” hay “chọn tài liệu phù hợp với trình độ của bản thân” đặt ra vấn đề là phải hiểu bản thân. Hiểu bản thân tính cách thế nào, thích gì, phù hợp với cái gì sẽ giúp bạn lựa chọn tài liệu và cách học phù hợp, giúp tập trung và duy trì hứng thú khi học.

Nếu bạn chưa hiểu bản thân, chưa biết phương pháp nào phù hợp với mình thì hãy tìm hiểu những phương pháp trên mạng. Thử để biết nó có thích hợp với mình không. Và khi chọn được phương pháp hiệu quả với bản thân rồi thì đừng tìm kiếm phương pháp hiệu quả hơn nữa. Cứ kiên trì theo phương pháp đó bởi phương pháp nào thì cũng cần phải luyện tập thường xuyên. Thay vì dành thời gian tìm kiếm phương pháp này phương pháp kia thì hãy tập trung học từng chút một, tích đủ lượng thì chất sẽ thay đổi, học đủ nhiều thì bạn sẽ giỏi.

Mình không phù hợp với những tài liệu ngữ pháp khô khan hay những video ồn ào, nhịp độ nhanh nên chọn những clip nhẹ nhàng kiểu tâm sự dễ nghe. Vì thế, nếu bạn thấy những video mình làm phù hợp với bạn thì cứ thử kiên trì học nó nhé. Chúc bạn thành công.

 

CÁC BẠN CÓ THỂ GHÉ KÊNH YOUTUBE HỌC NGOẠI NGỮ CỦA MÌNH

Tiếng Anh: https://www.youtube.com/channel/UCKAR4nna9j3oTAXkZR5r6XQ

Tiếng Đức: https://www.youtube.com/channel/UCg4uNDyP2N8kBAXv9mpYPeg

LUYỆN NGHE NGOẠI NGỮ CHỦ ĐỘNG

 

Như mình đã nói trong bài trước, giai đoạn cảm âm chỉ có hiệu quả lúc ban đầu và chỉ có thể giúp bạn nhận biết, phân tách các âm giúp bạn nghe rõ âm chứ không thể nghe hiểu. Muốn nghe hiểu thì bạn phải luyện nghe chủ động, nghĩa là chú ý lắng nghe và cố gắng hiểu ý người nói.

Sau những tháng nghe mà không hiểu thì những đứa trẻ sẽ dần biết cách để hiểu ý người lớn nói gì. Chúng sẽ tự biết gán ghép lời nói của người lớn vào những sự vật, hành động mà chúng nhìn thấy. Những biểu hiện của cảm xúc, hành động của người nói và ngữ điệu cũng giúp chúng hiểu ngữ cảnh của từ ngữ khi nghe. Chúng ta học ngoại ngữ thì không có môi trường bản ngữ như đứa trẻ học nói. Do đó, để học một cách hiểu quả chính là tạo ra môi trường ngôn ngữ, việc học qua phim ảnh phần nào hữu ích vì các cảnh phim mô tả lại hoạt động sống có ngữ cảnh, sự vật, sự việc, âm thanh và cảm xúc chân thật.

Tiếp theo giai đoạn này thì những người xung quanh bắt đầu dạy trẻ những từ đơn như ba, mẹ, cơm, cháo… Giai đoạn này thì chúng bắt đầu hiểu người lớn nói gì nhưng lại không thể nói, chỉ có thể ú a ú ớ. Như thế, khi người lớn học ngoại ngữ cũng phải chấp nhận một sự thật là phải nghe hiểu trước khi nói được.

Có một điều mà khi học ngoại ngữ, người lớn khác trẻ em đó là người lớn phải hiểu mới nói lại được hay rất khó để nhớ được một câu, một cụm từ hay thậm chí là một từ đơn khi chúng ta không nhìn mặt chữ hoặc không hiểu. Do đó, thay vì theo tiến trình của đứa trẻ học nghe, nói, đọc, viết thì người lớn lại học nghe, đọc sau đó mới đến nói, viết.

Do đó, để luyện nghe hiểu thì nên kiếm tài liệu có âm thanh và phụ đề để vừa nghe, vừa đọc hiểu. Khi vừa nghe vừa nhìn mặt chữ thì não bộ sẽ đồng bộ âm thanh và chữ viết, giúp ghi nhớ tốt hơn.

Bước đầu tiên khi luyện nghe hiểu chủ động là đọc, dịch phụ đề để lọc từ vựng, học từ mới để hiểu nội dung bài nói rồi mới nghe xem mình hiểu được bao nhiêu. Sau đó vừa nghe vừa nhìn phụ đề đến khi tốc độ nghe hiểu ổn thì bỏ phụ đề đi, cứ nghe đi nghe lại bài đó cho đến khi bản thân nghe hiểu được nội dung hoặc theo kịp tiến độ của người nói.

Lúc này, chất lượng tốt hơn số lượng, nghĩa là đã học bài nào thì học cho đến khi nghe hiểu và nhớ được từ vựng của bài đó mới chuyển sang bài khác.

Hiện nay có rất nhiều kênh học tiếng anh nên tài liệu rất phong phú. Còn mình làm clip nhẹ nhàng, những câu chuyện nghe trước khi ngủ nên mình sẽ cố gắng làm engsub, vietsub và list từ vựng cho những bài nghe này. Hy vọng sẽ giúp được mọi người. Chúc các bạn học tốt.

TRUY CẬP KÊNH YOUTUBE:

https://www.youtube.com/channel/UCKAR4nna9j3oTAXkZR5r6XQ

KIÊN TRÌ KHI HỌC NGOẠI NGỮ

Sau gần 9 tháng học tiếng Đức, tôi đang gặp phải vấn đề tương tự như khi tôi học tiếng Anh. Khi mới bắt đầu học thì những cái mới lạ làm tôi hứng khởi tiếp thu mọi thứ. Nhưng đến giai đoạn những điều cần biết đã biết, thì giai đoạn nâng cao vốn từ và luyện tập khả năng nhanh nhạy khi sử dụng ngôn ngữ cực kỳ khiến tôi nản chí.

Giống như tôi đang leo trên cây cột mà đến đoạn bôi trơn, cứ leo rồi tụt, leo rồi tụt, không biết đến bao giờ tôi muốn vượt qua được nấc thang này để có thể sử dụng ngôn ngữ một cách thoải mái. Có lẽ tôi gặp vấn đề này vì tôi nôn nóng đốt cháy giai đoạn. Ngôn ngữ thì cần sự kiên trì, ít mà liên tục còn hơn cố nhồi nhét mà gián đoạn.

Một đứa trẻ cũng cần hơn một năm để nghe hiểu ngôn ngữ rồi mới bập bẹ nói những từ đơn. Sau đó mới bắt đầu nói câu đơn rồi những từ cao cấp và câu phức tạp phải được trau dồi qua năm tháng và va chạm cuộc sống. Thế thì việc học ngoại ngữ 6 tháng, một năm mà chưa thành thạo cũng là chuyện bình thường. Huống hồ khả năng học ngôn ngữ của người trưởng thành cũng giảm sút so với trẻ nhỏ.

Biết là vậy nhưng mắc kẹt quá lâu trong một ngôn ngữ cũng khiến bản thân không đủ thời gian cho những việc khác. Nói gì thì nói tôi vẫn phải cố gắng bước tiếp để chinh phục tiếng Đức và tiếng Anh rồi tiếp tục trau dồi những ngôn ngữ khác. Đó là mong muốn của tôi thì dù có khó khăn, mệt nhọc thì cũng phải tiến về phía trước.

Viết vài dòng này chỉ để nhắc nhở bản thân không được bỏ cuộc hay buông thả bản thân. Vì CoVid-19 mà mục tiêu của tôi phải dời sang năm sau. Có lẽ tâm lý còn nhiều thời gian khiến tôi không được thúc đẩy và nỗ lực nhiều. Thôi thì phải hạn định lại thời gian và kỷ luật lại bản thân.  Cố lên tôi ơi!

CẢM ÂM KHI HỌC NGÔN NGỮ

link: https://youtu.be/A4oLNJ1Fxd8

ĐẾN TRUNG TÂM HAY TỰ HỌC MỘT NGÔN NGỮ MỚI

Open mindset khi học ngôn ngữ